طرز تهیه آب دوغ خیار و پیشینه آن
فصول بهاری و گرم تابستان علاوه بر تمام زیبایی‌ها و جذابیت‌های طبیعی و رنگ و بوی دلنشینی که دارند، به دلیل انواع خوردنی‌های این فصل و غذاهایی که به طور خاص در چنین فصولی میل می‌شوند نیز بسیار پرطرفدار است. مانند آب دوغ خیار!
این غذای خنک و سبک عضو جدانشدنی سفره‌های تابستان و اواخر بهار محسوب می‌شود. زمانی که به خاطر گرمای هوا نفس‌تان به سختی بالا می‌آید و توانایی خوردن کوچگترین غذای گرمی را هم ندارید، یک کاسه آب دوغ خیار خنک که در آن تکه‌های یخ نمایان است حال شما را سر جایش می‌آورد.
سبزی‌های تازه و معطری که در این وعده سبک تابستانی استفاده می‌شود نیز به جان و روح شما تازگی می‌بخشد.
در این مطلب از مجله تاندوری ابتدا شما را با تاریخچه و پیشینه این غذای خوشمزه و غنی آشنا می‌کنیم، سپس طرز تهیه آن را که بسیار هم ساده است و در زمانی کوتاه قادر به آماده‌سازی آن هستید، آموزش خواهیم داد.
فهرست محتوای این مطلب
پیشینه آب دوغ خیاز به کدام شهر برمی‌گردد؟
پیشینه آب دوغ خیار به شهر شیراز برمی‌گردد. مشابه این نوع غذا در ترکیه، آلبانی، مقدونیه و ارمنستان نیز وجود دارد و با کمی تغییر در ترکیبات در این کشورها نیز درست می‌شود.
دوره آموزشی انواع نوشیدنی‌های سرد – کلیک کنید
طرز تهیه آبدوغ خیار
مواد لازم برای درست‌کردن آب دوغ خیار
- ماست : ۲۵۰ گرم
- دوغ : یک لیتر
- خیار : ۳ عدد
- گردو : ۱۰۰ گرم
- کشمش : ۱۰۰ گرم
- پیاز : ۱ عدد
- خامه : ۵۰ گرم
- سبزی شامل ریحان، نعنا، پونه، مرزه و ترخون : ۲۰۰ گرم
- گل محمدی خشک شده : به مقدار لازم
مراحل آماده سازی آب دوغ خیار
مرحله اول
برای شروع کار، یک کاسه بزرگ انتخاب کرده و ماست (بهتر است از ماست خامه‌ای استفاده کنید) را داخل آن بریزید. در ادامه به وسیله یک همزن دستی یا برقی ماست را تا زمانی که صاف و یکدست شود هم بزنید. بعد خامه را اضافه کنید و دوباره مواد را با همزن خوب با یکدیگر مخلوط کنید.
مرحله دوم
نوبت به خرد کردن خیار‌ها می‌رسد. شما می‌توانید خیار‌ها را به شکل نگینی خرد کرده و یا از رنده برای ریز کردن آن‌ها استفاده کنید.
مرحله سوم
در این مرحله، سبزی‌های معطر را اضافه می‌کنیم. برخی ترجیح می‌دهند از سبزی خشک استفاده کنند که ایرادی هم ندارد، ولی سبزی تازه عطر و طعم غذایتان را دوچندان خواهد کرد. سبزی‌ها را خرد کرده و به محتویات داخل کاسه اضافه کنید. از خرد کردن بیش از حد سبزی‌ها خودداری کنید و سعی کنید به اندازه خیار‌های نگینی شدهف خرد شوند. همچنین، می‌توانید در صورت تمایل، شوید تازه را نیز به سایر سبزی‌های معطر اضافه کنید.
مراحل آماده‌سازی آب دوغ خیار
مرحله چهارم
کشمش‌های از قبل شسته شده را همراه با گردو‌های خرد شده داخل کاسه آب دوغ خیار بریزید.
مرحله پنجم
بعد از اینکه کلیه مواد را داخل کاسه ریختید، برای کاهش غلظت زیاد ترکیب نهایی مقداری آب سرد یا دوغ خنک را به تدریج به آن اضافه کنید. سپس اب دوغ خیارتان را بچشید، چنانچه کم نمک بود مقداری نمک به آن اضافه کنید.
مرحله ششم
برای اضافه کردن عطر و طعم بیشتر به آب دوغ خیار می‌توانید از گل محمدی خشک شده و کمی فلفل سیاه استفاده کنید. پیش از سرو این غذا آن را مدتی داخل یخچال قرار دهید تا کاملا خنک شود.
مرحله هفتم
برای تزیین آب دوغ خیار می‌توانید از نعنا، پونه و گل محمدی خشک شده و گردو استفاده کنید. هنگام سرو این غذای معطر و خوشمزه انواع نان از جمله نان لواش، تافتون یا سایر نان‌های سنتی را داخل آن خرد کرده و به صورت ترید مصرف می‌کنند. در این مرحله می‌توانید چند قطعه یخ نیز به غذا اضافه کنید تا تگری و خنک شود.
خواص بی‌نظیرآب دوغ خیار برای بدن انسان
خواص ماست پروبیوتیک
نسل جدید ماست، عبارت از ماست‌هایی است که پروبیوتیکی بوده و دارای باکتری‌هایی هستند که وجودشان به سلامت کلی و به خصوص دستگاه گوارش کمک می‌کند. یکی از ویژگی‌های این ماست‌ها کاهش کلسترول بد خون است؛ به خصوص اگر از نوع کم‌چرب باشد.
این باکتری‌ها، به ویژه نوع باسیلوس اسیدوفیلوس، این مزیت را به ماست می‌دهد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که دریافت روزانه ۲۰۰ گرم از این نوع ماست ۳ درصد میزان کلسترول خون را کاهش می‌دهد زیرا در روده با کلسترول، پیوند خورده و مانع جذب آن می‌شود.
یادتان باشد که با هر درصد کاهش در میزان کلسترول، احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی به اندازه ۲ تا ۳ درصد کاهش خواهد یافت. علاوه بر کاهش چربی خون، علایم روده تحریک‌پذیر نیز با خوردن منظم ماست‌های پروبیوتیکی فروکش می‌کند؛ به این دلیل که وجود باکتری‌های مفید مانع از رشد باکتری‌های زیان‌بار شده و به این ترتیب، شدت این بیماری به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
خواص کشمش
می‌دانید که انگور یکی از میوه‌های پرپتاسیم است اما کشمش تهیه شده از آن پتاسیم بیشتری دارد؛ به طوری که هر ۱۰۰ گرم آن موجب دریافت ۱ گرم از این ماده معدنی می‌شود. به این دلیل، بهتر است کسانی که فشار خون بالا دارند به جای هر شیرین‌کننده‌ای از این میوه خشک استفاده کنند.
البته یادتان باشد که همین ۱۰۰ گرم، ۲۷۰ کیلوکالری انرژی دارد. بنابراین نباید در مصرف آن زیاده‌روی به خرج داد زیرا اضافه وزن به بار می‌آورد. نکته دیگر درباره کشمش آن است که اگر از انگور سیاه یا قرمز تهیه شده باشد بیشترین آنتی‌اکسیدان را داشته که دریافت‌شان به کاهش علایم آرتروز کمک می‌کند.
این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند عملکرد آنزیمی را که در طول این بیماری به مفاصل آسیب می‌رساند متوقف کنند. بنابراین، گنجاندن کشمش در برنامه غذایی روزانه یک عادت غذایی مناسب تلقی می‌شود.
خواص گردو
یکی از مغزهای ارزشمندی که هر دو عدد آن ۴۵ کیلوکالری انرژی داشته و یک واحد چربی به حساب می‌آید، گردوست. این ماده غذایی که چرب است اما مصرف به اندازه‌اش کلسترول خون را پایین می‌آورد، از بروز عفونت به خصوص در کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مثل بچه‌ها، خانم‌های باردار، سالمندان و آنهایی که به دلیل بیماری ضعیف هستند، جلوگیری می‌کند.
این ماده غذایی به خاطر داشتن مس، ماده معدنی‌ای که به بهبود وضعیت سیستم ایمنی کمک می‌کند ارزشمند است زیرا این ماده معدنی در ساخت اینترلوکین ترکیبی که کمبودش موجب ضعف سیستم ایمنی شده دخالت دارد و زمینه ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و ویروسی را پایین می‌آورد. پس از این به بعد، روزانه ۲ تا ۳ عدد گردو میل کنید تا سیستم ایمنی قوی‌تری داشته باشید.
آنچه همراه آب دوغ خیار مفید است
یکی از همراهان مهم این غذا نان است که توصیه می‌شود خشک و سبوس‌دار یا نان جو خشک باشد. یادتان نرود که زیاده‌روی در مصرف این ماده غذایی، انرژی دریافتی را افزایش خواهد داد. نکته دیگر، خامه‌ای است که به این غذا افزوده می‌شود. در صورتی که باید کالری دریافتی‌تان محدود باشد از افزودن آن صرف‌نظر کنید.
اگراضافه وزن دارید
بهتر است ماست‌تان از نوع کم‌چرب باشد؛ میزان سبزی و خیار بیشتر و نان و گردوی‌تان را محدودتر کنید و به علاوه، دور خامه را خط بکشید. در ضمن، این غذا را در وعده ناهار میل کرده و با این استدلال که کالری کمی دارد در مصرف‌اش زیاده‌روی نکنید.
اگر فشار خون دارید
حذف نمک، اولین توصیه ما به شماست. در ضمن، مصرف ماست نیز به فرو نشاندن بیماری شما کمک می‌کند؛ البته اگر نوع کم چرب آن را انتخاب کرده باشید. به جای نان هم در کنار این غذا یک سیب‌زمینی آب‌پز، آن هم به اندازه متوسط میل کنید. فراموش نکنید که سیب زمینی از آن دسته غذاهای پرکالری است که علاوه بر سدیم کم، پتاسیم فراوانی نیز دارد.
خواص آبدوغ خیار برای بدن انسان
یک روایت جالب درباره آب دوغ خیار
درباره آب دوغ خیار، یک روایت جالب که به زمان ناصرالدین‌شاه برمی‌گردد وجود دارد. این روایت ازین قرار است:
در زمان ناصرالدین شاه، سفره‌ها به نحوی بود که بسیاری از غذاها حیف و میل می‌شود و ناصرالدین شاه از این شرایط خیلی ناراضی بود. لذا یک روز به ناصرالدین شاه پیشنهادی داد.
امیرکبیر به ناصرالدین شاه پیشنهاد داد که فقط یک روز از ان غذایی میل کنند که رعیت می‌خورد!
شاه پرسید: مگر رعیت ما چه میل می‌کنند؟
امیرکبیر گفت: ماست و خیار!
شاه قبول کرد و سرآشپزباشی را صدا زد و فرمان داد برا یناهار فردا ماست و خیار درست کند.
اما سرآشپزباشی به تدارکاتچی دربار دستور داد تا این مواد اولیه را برای ماست و خیار آماده کند:
- ماست پرچرب اعلا: 1 من
- خیار قلمی ورامین: 2 من
- گردوی مغز سفید بانه: 3 کیلو
- پیاز اعلا همدان: 1 من
- کشکش اعلا و مویز شاهانی بدون هسته: 1 کیلو
- نان مرغوب مغزدار خاش خاشی دو آتیشه: 3 من
- نعنای باغی اعلا و سبزی‌های بهاری: 1 کیلو
“با این مواد اولیه ماست و خیار درست شد! ناصرالدین شاه ان را میل کرد و بعد از این که یک شکم سیر از به اصطلاح ماست و خیاری که آشپزباشی درست کرده بود میل کرد، گفت:
رعایای ما چه غذاهایی می‌خورند و ما بی‌خبر بوده ایم! زین پس هرکس اعلام نارضایتی کرد و کفران نعمت نمود، به چوب فلک ببندینش!”
سایر مطالب پیشنهادی مجله تاندوری:
ایده‌های جذاب برای تهیه فینگرفود ایرانی
چگونه سالاد روکولا درست کنیم؟ در 5 مرحله